وکیل دادگستری از ابتدای پذیرفته شدن به عنوان کار آموز وکالت لارم است دوره های آموزشی وعملی وعلمی گوناگونی را سپري کند کارآموزی عملی درمحاکم حقوقی و کیفری ودادسرا ومحاکم تجدیدنظر ومحاکم خانواده نقشي سازنده‌ وزیربنایی در ارتقای کیفی اقدامات وکیل کارموزان خواهدداشت چراکه همانند کارآموزان قضایی دوره هاي عملی وآموزشی وتخصصی راخواهند گذراند ونزدمحاکم ومحضرقضات باتجربه این سیر آموزشي وعملیاتی راپشت سرگذاشته وتحت تعالیم ونظارت وکیل سرپرست خود آماده حضور در جلسات دادرسي ومحاکمه وپذیرش پرونده های وکالتی می‌شوند .

اگر وکیل سرپرست راآلگوی اساسی وپایه ای وکيل کارآموزان جوان بنامیم گزاف نگفته ایم چراکه کردار وپندار ورفتار وکیل سرپرست چونان درروح وروان این جوانان تشنه ی عدالت نقش می‌بندد که باهیچ لسانی قابل توصیف نیست به نحوي که درآینده همانند وکلای سرپرست خودباموکلین ومراجعین برخوردمیکنند فارغ از ترفیعات وتشویقاتی که بصورت مدون ومرسوم درقوانین ومقررات وکالت تصریح شده باتوجه به اینکه وکلای دادگستری ازوابستگان قوه‌قضاییه محسوب می‌شوند ونظربه خدمات وفعالیت های فني و حرفه ای وتخصصی وپژوهشی شان ازسوی مراجع وسازمانی هاي زیرمجموعه قوه قضائیه به مناصبی منصوب می‌شوند ودرمواردی چنانچه وکلای متعهد وبا سابقه وخوشنام متقاضی شوند به عنوان قاضی یاداور در قوه‌قضاییه منصوب وانتخاب می‌شوند شاید بارزترین انتصاب قوه‌قضاییه ازمیان وکلای دادگستری به مدیریت ومسئولیت ويژه درسالهای اخیر انتصاب دکتر علی بهادری جهرمی وازآن شايسته تر وبایسته تر انتخاب دکتر حسن عبدلیان پور به عنوان رئیس مرکز وکلا،کارشناسان ومشاوران قوه قضائیه می‌باشد که این انتخاب با بررسي سوابق تحصیلی و حرفه اي وعلمی واخلاقی وخدمات جهادی وروحیه مردمی ومقبولیت وکالتی وخصایص ارزنده ایشان صورت گرفته که هم ترفیع است وهم تشویق چراکه برای نخستین بار اززمان تأسیس این نهادملی وکالت شخصیتی برازنده وفرهیخته ازمیان وکلای مرکز تولیت امور همکاران راپذیرفته والحق والانصاف منشاء خیرات وبرکات وخدمات ارزشمند وبی بدیلی برای جامعه وقاطبه همکاران وکيل شده اندواگر دکتر حسن عبدلیان پور را وکیل الوکلای دادگستری بنامیم سخن گزافی نگفته ایم چراکه هیأت مدیره های استانی وشورای عالی وتحت زعامت ایشان درحال آنجام وظیفه هستند همچنین دربسیاری موارد وکلای خوشنام وخبره ومتخصص وفرهیخته به عنوان تولیت معاونت حقوقی وقضایی سازمانها ووزارت خانه ویامدیریت حقوقی ادارات ونهادها وشرکتهای مختلف برگزیده شده وعلاوه بر حقوق ومزایای اقتصادی ازجایگاه اجتماعی وفرهنگی وسیاسی وحاکمیتی منحصر به فردی بهره مند میشوند وباتوجه به ارتباط گسترده‌ جامعه وکلای دادگستری باقوه قضائیه ومراجع قضایی گوناگون ومراجع انتظامی وثبتی واجرایی وتقنینی هم این مراجع ازخدمات ومعلومات وکیل دادگستری بهره‌ مند می‌شوند وهم شهروندان از معلومات حقوقی و قضایی وکلای دادگستری منتفع شده وهم به انحای گوناگونی مورد تشویق وترغیب این سازمان‌ها وزارتخانه ها قرار می‌گیرند وبسیاری از وکلای دادگستری بااسفاده ازموقعیتهای اجتماعی واداری وسیاسی وفرهنگی وعلمی زمينه هاي پیشرفت مضاعفی درجامعه پیدامیکنند به عنوان مثال درحال حاضر که درانتخابات مجلس شوراي اسلامي حدو۱۲نفراز وکلای دادگستری توانسته اند به عنوان نماینده مردم درمجلس شوراي اسلامي به کسولت وکالت مجلس‌ درآیند حاصل تشویقات وترفیعات متعدد ایشان است وفق ماده ۱۱ لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب ۱۳۳۳ وکلایی دادگستری که متقاضی ترفیع هستند باید علاوه بر شرايط وضوابط مقرر قانونی باید گواهی حسن انجام وظیفه وکالتی ازکانون وکلای دادگستری اخذ نمایند کمااینکه ترفیع کارآموزان وکالت به پایه یک وایتان سوگندمطابق ماده ۶۴قانون وکالت افتخاری ماندگار برای وکلای دادگستری محسوب می‌گردد.دربخش چهارم از آیین‌نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا دادگستری ترفیعات وتشویقات وکیل دادگستری به طورمشروح بیان شده

طبق ماده ۴۷با احراز شرایط ذیل وکیل می‌تواند به درجه بالاتر وکالت نائل گردد۱-اشتغال به وکالت لااقل دو سال در درجه سوم و سه سال در درجه دوم.۲-حسن انجام وظیفه در دادگاه‌های مربوطه و حسن انجام معاضدتهایی که به او رجوع شده.

۳-ترقی علمی و عملی که از طریق اختبار باید احراز شود.۴-رعایت نظامات مربوطه به امر وکالت طبق آیین‌نامه‌ها..تبصره – مدت ترفیع نسبت به کسانی که به تنزیل درجه محکوم شده‌اند از تاریخ حکم قطعی خواهد بود.براساس ماده ۴۸ قانون مزبور تقاضای ترفیع باید بعد از انقضاء مواعد مقرر در ماده قبل به دفتر کانون داده شود و گواهینامه حسن انجام وظیفه در دادگاه‌ها از روسای دادگاه‌ها و حسن انجام کارهای معاضدت قضائی یا عدم رجوع آن از شعبه معاضدت قضائی و گواهی رعایت آیین‌نامه‌ها از دادسرای انتظامی وکلاء باید ضمیمه تقاضا باشد مستند به ماده ۴۹تقاضاهایی که با رعایت شرایط مقرر در ماده ۴۷ و ۴۸ تا آخر فروردین هر سال شده باشد از طرف دفتر به نظر رئیس کانون می‌رسد و برای رسیدگی به کمیسیون ترفیع رجوع خواهد شد و تقاضاهایی که بدون رعایت شرایط مزبور باشد بلا اثر می‌ماند.درماده ۵۰

کمیسیون در اردیبهشت‌ماه هر سال از متقاضیان ترفیع که دارای دانشنامه لیسانس یا بالاتر هستند اختبار علمی و از غیر ایشان اختبار علمی و عملی به عمل آورده و با توجه به سایر شرایط نظر خود را بر قبول یا رد تقاضای ترفیع اظهار می‌دارد.ودر ماده ۵۱رد تقاضای ترفیع در ظرف ده روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در هیئت مدیره است و تصمیم هیئت مزبور قطعی است.درماده ۵۲کمیسیون ترفیع به ترتیب مقرر در ماده ۳۵ این آیین‌نامه تشکیل می‌شود. علاوه بر هیات مدیره های استانی وشورای عالی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه اعضای اصلی هیأت مرکزی وکلای قوة قضائیه بااختیاراتی میتواند وکلای خبره یانخبه واحیانا متخلف رابرای تشویق و یا تعقیب معرفی نمایند. همچنین به همت مرکز وکلای قوة قضائیه اثار پژوهشی وعلمی وحقوقی ومقالات علمی و پژوهشی وکلای دادگستری چاپ ومنتشر میشود حضور درهیات مدیره های استانی وشورای عالی وکمیسیون های گوناگون به نوعی ترفیع وترقی وکلای دادگستری محسوب می‌شود

وکلای دادگستری بصورت انفرادی باتوجه توانایی علمی و تخصصي وفنی مکتسبه می‌توانند درهیات های علمی وحقوقی تخصصي واندیشه ورز شرکت کرده وارتقاء بافته وپله های ترقی وتعالی رابپیمایند ومهم این است که به شخصیت‌های موثر درمناسبات اجتماعی وسیاسی وفرهنگی وعلمی رشدنموده وازمقبولیت مردمی وخدمتی ويژه برخوردار شوند ومورد وثوق جامعه باشند. درآیین نامه تعرفه حق المشاوره وکلای دادگستری داشتن تحصیلات تکمیلی وسنوات خدمتی ودرجه علمی وخصوصا ًصلح وسازش دعاوي طرفین توسط وکلای دادگستری نوعی تشویق وترفیع لحاظ شده است .درتبصره ۱ماده قانون وکالت مصوب ۱۳۱۵علاوه بروکلای پایه یک وکلای دادگستری پایه دو وسه هم برحسب قانون توانایی دفاع از موکلین رابرعهده خواهدداشت کمااینکه درتبصره ۲همین ماده کارگشایان هم درکنار وکلای دادگستری دردادگاه های صلح وبخش عهده دار این خدمت گردند در آیین نامه اجرایی سابق مرکز وکلای قوة قضائیه موضوع ماده ۱۸۷قانون برنامه سوم توسعه وکلای پایه دو پس از کسب مهارت های لازم وآزمون علمی ودوره آموزشي به وکلای باتجربه وپایه یک ارتقاء می‌ یافتند در هرصورت قوانین ومقررات درهمه کشورها بسوی اتوماسیون والکتریکی شدن وتعالی وپیشرفت رشدمیکنند وهمه نهادهاي حاکمیتی وقانونگذاری دراین اندیشه اندکه از توان وپتانسیل جامعه وکالت بهره مندشوند ولازم ماهم سرعت تحولات ودنیای آمروز را آلگوی خودقرار دهیم.

  • نویسنده : دکتر انوار خیرآبادی ، وکیل دادگستری ومدرس دانشگاه عضو مرکز وکلای قوه قضاییه