این اثر نام دکتر حسنعلی مؤذن زادگان را بر جلد خود دارد. وی دانشآموختهی رشتهی حقوق جزا و جرم شناسی، و همچنین استاد دانشگاه است.
کتابهای بحران کرونا و دادرسی کیفری الکترونیکی، جایگزینهای حبس در آیینه آرای قضایی، برخی از تالیفات او به شمار میرود.
این اثر حقوقی ۳۱۶ صفحه و شمارگان۲۰۰ نسخه دارد. جلد شومیز، قطع وزیری از جمله خصوصیات این اثر است که به قیمت ۱۶۲۰۰۰ تومان در بازار کتاب فروخته میشود. انتشارات سمت این کتاب را منتشر و روانه بازار کتاب نموده است.
چاپ نخست دادرسی کیفری / ویژه کودکان و نوجوانان در پاییز امسال، بهانه گفتوگوی ما با مولف این اثر شد. از این رو با هم گفت و گوی حامی عدلت را با دکتر حسنعلی موذنزادگان میخوانیم.
نوشتن کتاب چند وقت طول کشید؟
یک سال
چه طور شد که به فکر نوشتن این اثر افتادید؟
نیازی که دانشجویان کارشناسی حقوق و کارشناسی ارشد حقوق کیفری اطفال و حقوق کیفری داشتند، من را به فکر نوشتن این اثر انداخت.
از چه موارد تحقیقی و یا مصاحبه با چه اشخاصی در نگارش اثر بهره بردهاید؟
از منابع موجود در آیین دادرسی کیفری و جزوات سالیان تدریس اینجانب در این حوزه استفاده کردم.
تحقیقات بیشتر به چه صورت و چگونه بوده است؟
تحقیقات به نحو جمعآوری و تحلیل مطالب با روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و نیز استفاده از سایتهای اینترنتی انجام شده است.
مخاطب اصلی این کتاب چه کسانی هستند، و به عبارت بهتر این کتاب بیشتر برای چه کسانی کاربرد دارد؟
چنانکه پیشتر اشاره شد، دانشجویان کارشناسی حقوق، ارشد حقوق کیفری و ارشد حقوق کیفری اطفال، وکلا و قضات کشور را میتوانم مخاطبان اصلی این کتاب بدانم.
این اثر نسبت به کتابهای مشابه خود، چه مزیتها و ویژگیهایی برای مخاطب دارد؟
این اثر محصول سالها تدریس در دانشگاه است که با تمرکز بر دادرسی ویژه کودکان و نوجوانان برای ۴ واحد درسی تنظیم شده.
بخش یا فصلی از کتاب را برای آشنایی مخاطبان هفتهنامه معرفی کنید.
صفحه ۱۹۹ الی ۳۱۲ را اتخاب میکنم.
دلیل این انتخاب چیست؟
تمامی هر دو بخش این کتاب برای تسلط در دادرسی کیفری ویژه کودکان و نوجوانان قابل استفاده است؛ اما بخش دوم که از صفحه ۱۹۹ الی ۳۱۲ را تشکیل میدهد، از این روی که مستقیما ناظر به سازمان و تشکیلات دادگاههای اطفال و کیفیت رسیدگی در این دادگاهها و نیز متضمن اصول حاکم بر دادرسی کودکان و نوجوانان به شمار میرود، دارای اهمیت فراوان است؛ به ویژه در اصول مزبور رعایت اصل بهترین تأمین منافع کودکان و نوجوانان در فرایند دادرسی اهمیت بسیاری نیز دارد.
با توجه به موضوع مد نظر کتاب، شرایط حقوقی در ایران چگونه است، پیشنهادی در این رابطه دارید؟
در خصوص حقوق کودکان، خوشبختانه در ایران دادگاههای اختصاصی از سال ۱۳۹۲ پیشبینی شده و طبق پیماننامه حقوق کودک، بسیاری از امتیازاتی که در این پیماننامه مطرح شده، در قانون آیین دادرسی کیفری سال ۱۳۹۲ پیش بینی شده است.
پیشنهاد اینجانب به قوه محترم قضائیه به عنوان مؤلف کتاب، این است که هرچه زودتر دادگاههای مزبور را در تمامی حوزههای قضایی تأسیس و راهاندازی نماید؛ چراکه در بسیاری از حوزهها هنوز دادگاههای اطفال و نوجوانان نداریم و وظیفه آنان را دادگاههای بزرگسال، به ویژه خصوصاً دادگاههای کیفری دو انجام میدهند.
در صفحه ۱۸ به تاریخچه دادرسی کیفری ویژه کودکان و نوجوانان اشاره کردهاید. با توجه به تحقیقاتی که برای نگارش کتاب انجام دادهاید، درباره این تاریخچه توضیح دهید.
تاریخچه دادرسی کیفری ویژه کودکان و نوجوانان از آن رو نگاشته شد که اهمیت این نوع دادرسی را از گذشته تا به حال در جهان و ایران نشان دهد. خوشبختانه در ایران از سال ۱۳۳۸ دادگاههای اطفال و نوجوانان در نظام حقوقی پیشبینی شده است. از آنجا که بخشی از اهمیت دادگاههای اطفال و نوجوانان مربوط به توسعه این دادگاهها از طریق منابع محسوب میشود، امید است که این دادگاهها هرچه بیشتر و ممکن توسعه و تقویت یابد و بودجه و منابع کافی از حیث تأمین نیروی انسانی و ساختمانهای اداری منظم در نظر گرفته شود.
نثر کتاب چگونه است؟ هنگام نگارش، توجهی به روان بودن نثر داشتهاید؟
بله؛ نثر کتاب بسیار روان و قابل فهم است و تلاشم بر این بوده که بیان تخصصی کتاب به نحوی روشن و قابل فهم برای دانشجویان عزیز حقوق تدارک شود.
از شرایط چاپ و نشر کتاب خود راضی بودهاید؟ چاپ کتاب حقوقی برای مولفان رضایتبخش است؟
بله؛ ناشر کتاب، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و در ویراستاری و کیفیت فنی توجه بسیار صورت گرفته.
صفحه ۵۸ به وظایف و اختیارات مقام تعقیب اشاره کردهاید. بسته به این که بزهکار، کودک (کودک معارض با قانون) باشد و یا بزگسال، تفاوتی در این وظایف و اختیارات به وجود میآید یا خیر؟ در اینباره توضیح دهید.
بله، چنانکه در کتاب توضیح دادهام، وظیفه تعقیب در مورد اشخاص کمتر از ۱۵ سال که از آنان به عنوان کودک تلقی داشتهام را دادگاه اطفال و نوجوانان به عهده دارد، حال آن که در مورد بزرگسالان این وظیفه اساسا به عهده دادسرای عمومی و انقلاب است.
همچنین برای نوجوانان بین ۱۵ تا ۱۸ سال دادسرای تخصصی تدارک شده که قضات آن باید آشنایی کامل به حقوق کودک داشته باشند. همچنین لازم است که به دورههای آموزشی حقوق کودک مسلط بوده و حداقل نیز ۵ سال سابقه خدمت داشته باشند. لزوماً این تفاوتها تأثیر بسیاری در سرنوشت بهینه تعقیب کودکان و نوجوانان معارض با قانون دارد.
اصول رسیدگی در دادگاههای اطفال و نوجوانان مبحثی است که در صفحه ۲۴۳ به آن پرداختهاید، و به دو ماده قانونی ۷ و ۱۴ اشاره داشتهاید، در این باره توضیحات لازم را با توجه به آنچه در متن ارائه نمودهاید، بفرمائید.
دو ماده ۷ و ۱۴ از جمله حداقل قواعد استاندارد دادرسی کودکان و نوجوانان سازمان ملل متحد است که از حیث لزوم رعایت استانداردهای دادرسی به هنگام رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان کمال اهمیت را دارد و به موجب این مواد تضمینات دادرسی منصفانه از قبیل اصل برائت، رعایت حق دادخواهی و دفاع، فرصت کافی برای دفاع، حق داشتن وکیل و… باید کاملاً در این نوع دادرسی اعمال و اجرا شود. خوشبختانه بسیاری از این قواعد در مواد ۱ تا ۷ قانون آیین دادرسی کیفری ایران مورد پذیرش قرار گرفته است.
Saturday, 7 June , 2025